กัปตันเจมส์ คุก (James Cook) เป็นนักสำรวจ นักเดินเรือ และนักทำแผนที่ ชาวอังกฤษ เขาได้รับการบันทึกชื่อว่าเป็นผู้ค้นพบทวีปออสเตรเลีย ถึงแม้ก่อนหน้านั้นจะมีนักสำรวจเดินทางมาในดินแดนที่ไม่มีใครเคยรู้จักนี้มาบ้างแล้ว แต่เจมส์ คุก ได้เดินทางสำรวจและยึดครองดินแดนที่ค้นพบเป็นอาณานิคมของอังกฤษอย่างเป็นทางการ

เจมส์ คุก เกิดในตระกูลที่ฐานะไม่ดีนักในเมืองมาร์ตัน (Marton) ยอร์กเชียร์ (Yorkshire) เจมส์ ซีเนียร์ (James senior) และเกรซ (Grace) พ่อและแม่ของเขาเป็นคนงานในฟาร์ม ต่อมาครอบครัวคุกได้ย้ายถิ่นฐานไปอยู่ที่เมืองเกรท เอย์ตัน (Great Ayton) ในปี ค.ศ. 1770 กัปตันเจมส์ คุกได้ค้นพบออสเตรเลีย สำรวจชายฝั่ง และยึดครองไว้ในพระนามาภิไธยของพระเจ้าจอร์จที่ 3 (George III) แห่งอังกฤษ เขาเสียชีวิตในวัย 50 ปี โดยถูกชาวพื้นเมืองในเกาะฮาวาย (Hawaii) ที่มีความขัดแย้งกับเขาและคณะสำรวจฆาตกรรมด้วยการใช้มีดแทงจนตาย

กระท่อมกัปตันคุกที่ตั้งอยู่ในสวนฟิทซ์รอย (Fitzroy Garden) เมลเบิร์น (Melbourne) ออสเตรเลียนั้น เป็นบ้านหลังเดิมของครอบครัวคุกในเกรท เอย์ตัน สร้างในปี 1755 สันนิษฐานว่าเจมส์ คุก เคยใช้ชีวิตในวัยเด็กช่วงหนึ่งที่บ้านหลังนี้ และกลับมาเยี่ยมพ่อแม่ของเขาหลังจากการสำรวจออสเตรเลียที่บ้าน บ้านหลังแรกของครอบครัวคุกในเมอร์ตันผุพังเสียหายไปหมดแล้ว จึงมีเพียงกระท่อมหลังนี้ที่เป็นสิ่งก่อสร้างแห่งเดียวที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของกัปตันคุกซึ่งยังหลงเหลืออยู่

ในปี 1933 มิสซิสดิกสัน (Mrs. Dixon) ผู้ถือครองสิทธิ์ในขณะนั้น ได้ประกาศขายบ้าน เซอร์รัสเซล กริมเวด (Sir Russel Grimwade) นักเคมีและนักธุรกิจด้านยาผู้มีชื่อเสียงของเมลเบิร์น ตัดสินใจซื้อมาเพื่อมอบให้เป็นของขวัญแก่พลเมืองรัฐวิคตอเรีย (Victoria) เนื่องจากเมลเบิร์นกำลังจะมีการเฉลิมฉลองการก่อตั้งเมืองครบ 100 ปี และเพื่อเป็นการระลึกถึงการค้นพบทวีปออสเตรเลียของกัปตันคุก ในตอนแรกมิสซิสตกลงขาย แต่ยืนกรานที่จะให้บ้านซึ่งเป็นหนึ่งในสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์นี้ยังคงอยู่ในอังกฤษ แต่สุดท้ายเธอถูกโน้มน้าวให้ขายจนได้ เพราะอย่างไรเสียออสเตรเลียก็อยู่ในเครือจักรภพอังกฤษ และไม่มีสิ่งใดที่จะเหมาะสมกว่านี้อีกแล้วในการเป็นของขวัญแก่เมลเบิร์นในวาระครบ 100 ปี

หลังจากนั้น กระท่อมถูกรื้อถอน อิฐแต่ละก้อนถูกกะเทาะออกอย่างประณีต จดบันทึกหมายเลข บรรจุใส่ลังกว่าสองร้อยใบ ขนมาถึงเมลเบิร์นทางเรือในเดือนเมษายน ปี 1934 รวมทั้งเถาไอวี่ที่เคยปกคลุมกระท่อม ก็ถูกตัดมาเพาะชำ ให้เติบโตเลื้อยคลุมกระท่อมเหมือนเช่นที่เคยเป็นมา การก่อสร้างแล้วเสร็จในอีก 6 เดือนต่อมาและถูกส่งมอบให้แก่เมืองเมลเบิร์นในวันที่ 15 ตุลาคม 1934 ทันช่วงที่มีงานเฉลิมฉลองพอดี ต่อมามีการซ่อมแซมกระท่อม 2 ครั้ง คือในยุคปี 1950 และในปี 1978 นอกจากนี้ยังมีการจัดสวนแบบอังกฤษตกแต่งรอบกระท่อมด้วย

ด้านในกระท่อมจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ เช่น โต๊ะ ตู้ เตียง เปลเด็ก ตะเกียง เชิงเทียน เครื่องทอผ้า บางชิ้นเป็นของเก่า บางชิ้นสร้างเลียนแบบของในยุคเก่า บางมุมในบ้านจัดแสดงเรื่องราวการเดินทางของกัปตันคุก เจ้าหน้าที่ของกระท่อมกัปตันคุกแต่งตัวย้อนยุคช่วยเพิ่มบรรยากาศในยุคเก่า

กระท่อมกัปตันคุกเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญแห่งหนึ่งในเมลเบิร์น การไปเที่ยวชมกระท่อมกัปตันคุกจึงเป็นการไปชมสิ่งก่อสร้างที่เก่าแก่ที่สุดในออสเตรเลีย และเป็นการย้อนคืนสู่อดีต ในช่วงที่กัปตันคุกเพิ่งค้นพบออสเตรเลีย