เช้าวันใหม่ เราสลัดตัวเองจากการหลับใหลเพื่อออกไปชมมัสยิดสุลต่านอาห์เมตกับวิหารเซนต์โซเฟียในบรรยากาศยามเช้า ที่นอกจากอากาศจะเย็นสดชื่นแล้วยังปราศจากความพลุกพล่านของกองทัพนักท่องเที่ยว จึงทำให้เห็นความงดงามและยิ่งใหญ่ของสิ่งก่อสร้างทั้ง 2 ได้อย่างเต็มความรู้สึก

มัสยิดสุลต่านอาห์เมตกับวิหารเซนต์โซเฟียที่ตั้งประจันหน้ากันนี้ ในอดีตถือเป็นสัญลักษณ์ของการแข่งขันในการครองความเป็นใหญ่ของศาสนาอิสลามกับศาสนาคริสต์ วิหารเซนต์โซเฟียนั้นถูกสร้างขึ้นมาก่อน ตั้งแต่สมัยอาณาจักรไบแซนไทน์ เมื่อราว 1,500 ปีที่ผ่านมา โดยเป็นจุดศูนย์กลางของศาสนาคริสต์ นิกายออร์โธดอกซ์ ความยิ่งใหญ่และอลังการไปด้วยงานศิลปกรรมของวิหารเซนต์โซเฟีย ทำให้วิหารแห่งนี้ได้รับการยกย่องเป็น 1 ใน 7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคกลาง 

จนล่วงสู่สมัยอาณาจักรออตโตมัน บรรดาสุลต่านที่นับถือศาสนาอิสลามจึงหมายมั่นที่จะโค่นความยิ่งใหญ่ของวิหารเซนต์โซเฟียนี้ลงให้จงได้ ซึ่งนั่นเป็นความหมายเชิงสัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ของศาสนาอิสลามที่มีเหนือศาสนาคริสต์ แต่จนแล้วจนรอดก็ยังไม่มีสุลต่านองค์ไหนสามารถสร้างมัสยิดได้ยิ่งใหญ่กว่าวิหารแห่งนี้ จนล่วงเข้าสู่สมัยการปกครองของสุลต่านอาห์เมตที่ 1 ซึ่งมีพระชนม์มายุเพียง 19 ปี ในปีค.ศ.1609 ก็สามารถสร้างมัสยิดสุลต่านอาห์เมตที่ใหญ่โตกว่าวิหารเซนต์โซเฟียได้สำเร็จ โดยใช้เวลาในการก่อสร้างเพียงแค่ 7 ปี ทำให้สถานที่แห่งนี้ถือเป็นเพชรน้ำเอกของสถาปัตยกรรมในยุคออตโตมัน

ก่อนเข้ามัสยิดมีก๊อกน้ำเรียงรายเป็นแถวยาว เพื่อให้ชำระร่างกายให้สะอาดก่อนเข้า โดยต้องชำระทั้งหมด 6 จุด คือ ผม หน้า จมูก ปาก มือ และเท้า เราจึงจัดแจงทำตามธรรมเนียมปฏิบัติ เมื่อเข้าไปสู่ลานกว้างชั้นในสิ่งที่ได้เห็นคือความยิ่งใหญ่อลังการของมัสยิดสุลต่านอาห์เมตที่มากไปด้วยโดมนับสิบๆอันที่เรียงรายห้อมล้อมตัวมัสยิด และต่อขึ้นสู่ยอดเบื้องบน อันเป็นตำแหน่งของโดมประธานขนาดใหญ่ ที่รองรับด้วยโดมบริวารทั้ง 4 ทิศ

จากการเดินชมโดยรอบ พบว่ามัสยิดแห่งนี้มีจำนวนหอสวด (Minaret) มากกว่ามัสยิดทั่วไป เพราะมัสยิดโดยทั่วไปจะมีหอสวดแค่ 1 – 2 หอ หรือถ้าเป็นมัสยิดขนาดใหญ่หน่อยก็จะมี 4 หอ อยู่ตามมุมทั้ง 4 แต่มัสยิดแห่งนี้มีหอสวดมากถึง 6 หอ คือมุมทั้ง 4 ของตัวมัสยิด และมุมทางเข้าด้านหน้าที่เชื่อมต่อกับจัตุรัสสุลต่านอาห์เมตทั้ง 2 มุม จึงถือว่าเป็นมัสยิดที่มีหอสวดมากเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากมัสยิดฮารามในนครเมกกะ ที่มีหอสวดมากถึง 9 หอ ซึ่งมีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่า แต่เดิมมัสยิดฮารามมีหอสวดแค่ 6 หอ สาเหตุที่ทำให้มัสยิดฮารามมีหอสวดเพิ่มขึ้นเป็น 9 หอนั้นเป็นเพราะมัสยิดสุลต่านอาห์เมตนี่เอง (นอกจากมัสยิดสุลต่านอาห์เมตแล้ว ในตุรกียังมีอีก 1 มัสยิดที่มีหอสวด 6 หอ คือ มัสยิด Sabanci ในเมือง Adana)

เดิมทีสุลต่านอาห์เมตที่ 1 ต้องการสร้างมัสยิดสุลต่านอาห์เมตแห่งนี้ให้ดูโดดเด่นกว่ามัสยิดทั่วไป จึงสั่งให้สร้างหอสวดจากทองคำ แต่มัสยิดที่ใหญ่โตขนาดนี้ หอสวดจึงใหญ่ตาม การสร้างด้วยทองคำจึงต้องใช้เงินมหาศาล ความฝันนี้จึงยากที่จะเป็นจริง Sedefkar Mehmet Aga สถาปนิกผู้ออกแบบจึงเพิ่มหอสวดจาก 4 หอให้เป็น 6 หอแทน ซึ่งเป็นที่พอพระทัยยิ่งนัก เพราะนอกจากทำให้มัสยิดนี้ดูโดดเด่นกว่ามัสยิดทั่วไปตามที่ตั้งใจแล้ว ยังใช้เงินในการก่อสร้างไม่สูงมากนัก แต่การที่มัสยิดมีหอสวดถึง 6 หอเช่นนี้ ก็มีผลกระทบตามมา เพราะจำนวนหอสวดเท่ากับมัสยิดฮารามซึ่งถือเป็นมัสยิดศูนย์กลางของชาวมุสลิม ฉะนั้นจึงเป็นการไม่ควรที่มัสยิดสุลต่านอาห์เมตจะมีจำนวนหอสวดเท่ากัน ประเด็นนี้มีการวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างหนักในโลกมุสลิม จนถึงขั้นให้รื้อหอสวดลงให้เหลือจำนวนน้อยกว่า 6 หอ แน่นอนว่าสุลต่านอาห์เมตที่ 1 ซึ่งภูมิใจในมัสยิดแห่งนี้มากไม่มีวันยอมที่จะทำเช่นนั้น ในเมื่อไม่ยอมลด ทางออกคือต้องเพิ่มจำนวนอีกฝั่งหนึ่งให้มีมากกว่า พระองค์จึงส่งสถาปนิกไปยังนครเมกกะเพื่อเจรจาขอสร้างหอสวดของมัสยิดฮารามเพิ่มขึ้น ทำให้มัสยิดฮารามมีหอสวดมากถึง 9 หอด้วยประการฉะนี้

จากภาพอลังการที่เห็นจากภายนอก เราก้าวเข้าสู่ภายในมัสยิด โดยสามารถเดินชมความงามได้จากแนวรอบนอกที่มีเชือกกั้นไว้เท่านั้น เพราะตำแหน่งกลางมัสยิดที่ปูด้วยพรมสีแดงนั้นเป็นลานละหมาดขนาดใหญ่ที่อนุญาติให้เฉพาะชาวมุสลิมเท่านั้นที่เข้าไปได้ จากการคาดคะเนด้วยสายตา ลานละหมาดนี้น่าจะจุคนได้ร่วมหมื่นคน ทำให้ภายในมัสยิดแห่งนี้จึงมีทั้งห้องพยาบาล ที่พัก ห้องอาบน้ำเพื่อรองรับชาวมุสลิม จนกลายเป็นเหมือนชุมชนๆหนึ่งเลยทีเดียว

แม้จะได้ชื่นชมความงามจากแนวรอบนอก แต่เพียงเท่านั้นก็เพียงพอแล้วที่จะสัมผัสได้ถึงความอลังการงานศิลป์ของลวดลายภายในของเหล่ายอดโดม ผนังและต้นเสาขนาดมหึมาที่ประดับไว้ด้วยกระเบื้องทำมือกว่า 20,000 ชิ้น โดยเป็นลวดลายดอกไม้ต่างๆ เช่น กุหลาบ ทิวลิป คาร์เนชั่น ตามแบบศิลปะมุสลิม ซึ่งแม้จะเป็นดอกไม้ชนิดเดียวกัน แต่ก็มีการออกแบบที่แตกต่างกัน แค่ดอกทิวลิปชนิดเดียว ก็มีการออกแบบที่แตกต่างกันถึง 50 แบบ โดยแหล่งผลิตใหญ่นั้นมาจากเมืองอวานอส ในดินแดนคัปปาโดเกีย ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งผลิตกระเบื้องที่สวยงามและมีคุณภาพที่สุดในตุรกี

เหล่ากระเบื้องนี้ แม้จะมีหลายสีสัน แต่โดยรวมแล้วสีฟ้าเป็นสีที่โดดเด่นที่สุด จึงทำให้มัสยิดแห่งนี้ได้รับฉายาว่า มัสยิดสีฟ้า (Blue Mosque) โดยมีลายเส้นสีทองตัดได้อย่างลงตัว นอกจากนี้บรรดาหน้าต่างที่มีมากถึง 260 บาน โดยรอบยังกรุไว้ด้วยกระจกหลากสี ยามที่แสงอาทิตย์ส่องกระทบจึงเกิดเป็นเฉดสีที่แสนงดงาม จึงไม่เป็นที่แปลกใจเลย ว่าเหตุใดมัสยิดอันเป็นความภาคภูมิใจของอาณาจักรออตโตมันแห่งนี้จึงได้รับการยกย่องให้เป็นมัสยิดที่ยิ่งใหญ่และสวยที่สุดแห่งหนึ่งของโลกใบนี้